Chronological
Wala sing Pulos ang Tanan
1 Amo ini ang mga ginsiling sang isa ka manugwali[a] nga anak ni David kag hari sang Jerusalem:
2 Wala sing pulos! Wala gid sing pulos ang tanan! 3 Ano bala ang makuha sang tawo sa iya pagpangabudlay diri sa kalibutan? 4 Nagataliwan ang isa ka henerasyon kag nagabulos naman ang isa, pero ang kalibutan amo lang gihapon. 5 Nagabutlak ang adlaw, kag dayon nagasalop; nagabalik-balik lang ini sa iya ginahalinan. 6 Nagahuyop ang hangin sa bagatnan kag dayon sa aminhan; nagalibot-libot lang ini kag nagabalik-balik. 7 Ang tanan nga suba nagailig sa dagat, pero wala ini nagakapuno bisan sige-sige ang ilig sang suba.[b] 8 Ina tanan nga butang makatalaka—ang pagkatalaka nga indi masaysay. Wala nagakaayawan ang aton mga mata kag mga dulunggan sa aton makita kag mabatian. 9 Ang mga natabo sang una matabo man liwat. Ang mga ginhimo sang una himuon man liwat. Wala gid sing bag-o nga nagakatabo sa kalibutan. 10 May butang bala nga masiling mo nga bag-o naman? Pero ara na ina sang una pa, bisan sang wala pa kita matawo. 11 Wala ginadumdom sang mga tawo ang mga nagligad; amo man ang palaabuton, indi man ini pagdumdumon sang mga tawo sa ulihi.
Ang Kaalam sang Tawo Wala sing Pulos
12 Ako nga isa ka manugwali naghari sa Israel, kag sa Jerusalem ako nag-estar. 13 Sa akon kaalam, gintun-an ko gid sing maayo ang tanan nga nagakalatabo diri sa kalibutan. Isa ini ka makatalaka nga buluhaton nga ginhatag sang Dios nga kabalak-an sang tawo. 14 Nakita ko ang tanan nga ginahimo diri sa kalibutan, kag ini tanan wala sing pulos; daw pareho lang nga nagalagas ako sa hangin. 15 Ang tiko indi mo mapatadlong, kag ang wala indi mo maisip.
16 Nagsiling ako sa akon kaugalingon, “Mas maalam gid ako sang sa tanan nga naghari sa Jerusalem antes sa akon. Madamo gid ako sang nahibaluan.” 17 Gintun-an ko sing maayo ang kinalain sang kaalam kag kabuangan, pero nareyalisar ko nga ini wala man sing pulos; daw pareho lang nga nagalagas ako sa hangin. 18 Kay sang nagdugang ang akon nahibaluan, nagdugang man ang kalain sang akon buot.
Ang Pagpangalipay Wala sing Pulos
2 Gintilawan ko nga magpangalipay agod mahibaluan ko kon ano ang maayo sa kabuhi. Pero nareyalisar ko nga ini wala man gihapon sing pulos. 2 Ang pagkadlaw kag pagpangalipay kabuangan lang kag wala sing pulos. 3 Gintilawan ko nga lipayon ang akon kaugalingon paagi sa pag-inom sang bino. Sa pihak sang akon pagkamaalamon, gintilawan ko nga maghimo sang kabuangan. Naghunahuna ako nga basi amo ini ang pinakamaayo nga himuon sang tawo sa iya malip-ot nga pagkabuhi diri sa kalibutan.
4 Naghimo ako sang dalagko nga mga butang: nagpatindog ako sang akon mga balay kag nagtanom sang mga ubas. 5 Nagpahimo ako sang mga talamnan kag ginpatamnan ko ini sang nagkalain-lain nga klase sang mga prutas. 6 Nagpahimo ako sang mga irigasyon sa pagpatubig sini. 7 Nagbakal ako sang mga ulipon nga lalaki kag babayi, kag may mga ulipon man ako nga natawo sa akon panimalay. Kag ako ang may pinakamadamo nga kasapatan sa tanan nga nakaestar sa Jerusalem. 8 Madamo ang akon natipon nga mga bulawan kag mga pilak kag iban pa nga mga manggad halin sa mga hari kag sa mga lugar nga akon ginagamhan. Madamo ang akon mga manugkanta, lalaki kag babayi, kag madamo man ang akon mga asawa[c]—ang kalipayan sang mga lalaki. 9 Ako ang pinakamanggaranon nga tawo nga nakaestar sa Jerusalem, kag padayon ako nga maalamon.
10 Ginkuha ko ang bisan ano nga gusto ko. Ginhimo ko ang bisan ano nga makalipay sa akon. Nalipay gid ako sa tanan ko nga ginhimo, kag amo ina ang balos sa tanan ko nga pagpangabudlay. 11 Pero sang ginhunahuna ko sing maayo ang tanan ko nga ginhimo, nareyalisar ko nga ini tanan wala sing pulos; daw pareho lang nga nagalagas ako sa hangin. Wala gid sing pulos ang pagpangabudlay diri sa kalibutan. 12 Ano pa ang mahimo sang masunod nga mga hari? Ano pa kundi ang mga nahimo na sang una.
Gintilawan ko man nga ikomparar ang kaalam kag ang kabuangan. 13 Kag nakita ko nga maayo ang kaalam sang sa kabuangan, subong nga ang kasanag maayo sang sa kadulom. 14 Ang maalamon nga tawo nakahibalo kon diin siya nagapakadto, pero ang buang-buang iya wala. Pero nareyalisar ko nga pareho man lang sila nga duha nga mapatay. 15 Gani nagsiling ako sa akon kaugalingon, “Kon ano ang matabo sa buang-buang amo man ang matabo sa akon. Gani ano ang makuha ko nga kaayuhan sa akon pagkamaalamon? Wala man ini sing pulos! 16 Kita tanan, maalam man ukon buang-buang, mapatay sa ulihi, kag palareho nga malimtan.”
17 Gani ginkaugtan ko ang kabuhi, kay ang mga buluhaton diri sa kalibutan nagadala lang sa akon sang kalisod. Ini tanan wala sing pulos; daw pareho lang nga nagalagas ako sa hangin. 18 Ginkaugtan ko ang tanan nga ginpangabudlayan ko diri sa kalibutan, kay ibilin ko man lang ini sa tawo nga magabulos sa akon. 19 Kag sin-o ang nakahibalo kon maalamon ina nga tawo ukon buang-buang? Pero bisan ano pa siya, siya gihapon ang magapanag-iya sang tanan ko nga ginpangabudlayan sa bug-os ko nga kusog kag kaalam. Wala man ini sing pulos! 20 Gani desperado ako sa tanan nga ginpangabudlayan ko diri sa kalibutan. 21 Kay bisan magpangabudlay ka pa sa bug-os mo nga kaalam kag abilidad, ibilin mo man lang ang tanan nga ginpangabudlayan mo sa tawo nga wala nagpangabudlay sini. Wala man ini sing pulos, kag tama kalain. 22 Ano bala ang makuha sang tawo sa iya pagpangabudlay kag paghimakas diri sa kalibutan? 23 Ang tanan nga ginahimo niya sa bug-os niya nga kabuhi nagapalain lang sang iya buot. Bisan kon gab-i indi makapahuway ang iya hunahuna. Wala man ini sing pulos!
24 Ang labing maayo nga himuon sang tawo amo ang pagkaon kag pag-inom, kag ang pagpangalipay sa iya ginpangabudlayan. Kag nareyalisar ko nga bisan ini halin sa Dios, 25 kay paano kita makakaon kag makapangalipay sa aton ginpangabudlayan kon indi ini pag-ihatag sang Dios?[d] 26 Sa pagkamatuod, ginahatagan sang Dios sang kaalam, ihibalo kag kalipay ang tawo nga nagahatag sang kalipay sa iya. Pero ang mga makasasala ginapapangabudlay niya sa pagtipon sang manggad, agod ang ila matipon ihatag niya sa mga tawo nga nagahatag sang kalipay sa iya. Ang pagpangabudlay sang mga makasasala wala man sing pulos; daw pareho lang nga nagalagas sila sa hangin.
May Tagsa ka Tion ang Tanan nga Buluhaton
3 May tagsa ka tion ang tanan nga buluhaton diri sa kalibutan:
2 May tion sa pagkatawo kag may tion man sa pagkapatay,
may tion sa pagtanom kag may tion man sa pag-ani,
3 may tion sa pagpatay kag may tion man sa pagbulong,
may tion sa pagguba kag may tion man sa pagpatindog,
4 may tion sa paghibi kag may tion man sa pagkadlaw,
may tion sa pagpangasubo kag may tion man sa pagsinaot,
5 may tion sa paglapta sang mga bato kag may tion man sa pagtipon sini,
may tion sa pagkitaay,[e] kag may tion man sa pagbulagay,
6 may tion sa pagpangita kag may tion man sa pagdula,
may tion sa pagtago kag may tion man sa pagpilak,
7 may tion sa paggisi kag may tion man sa pagtahi,
may tion sa paghipos kag may tion man sa paghambal,
8 may tion sa paghigugma kag may tion man sa pagkaugot,
may tion sa pag-inaway kag may tion man sa pag-abyanay.
9 Kon ang ini nga mga tion gintalana na sang Dios, ano bala ang pulos sang pagpangabudlay sang tawo? 10 Nakita ko ang mga buluhaton nga ginhatag sang Dios nga kabalak-an sang tawo. 11 Kag ini tanan gintalana sang Dios nga matabo sa husto nga tion. Ginhatagan niya kita sang handom nga mahibaluan ang palaabuton, pero indi gid naton matungkad ang iya mga ginhimo halin sang umpisa hasta sa katapusan. 12 Nahibaluan ko nga ang labing maayo nga himuon sang tawo samtang buhi pa siya amo ang pagkalipay, ang paghimo sang maayo, 13 ang pagkaon kag pag-inom, kag ang pagpangalipay sa iya ginpangabudlayan. Ini nga mga butang bugay sang Dios. 14 Nahibaluan ko nga ang tanan nga ginahimo sang Dios magapadayon hasta san-o, kag indi ini maliwat. Ginahimo ini sang Dios agod magtahod ang tawo sa iya. 15 Ang nagakatabo subong kag ang matabo sa ulihi natabo na sang una. Ginaliwat-liwat lang sang Dios ang mga nagakatabo.
16 Nakita ko man diri sa kalibutan nga ang kalautan amo ang nagaluntad imbes ang hustisya kag pagkamatarong. 17 Nagsiling ako sa akon kaugalingon, “Hukman sang Dios ang matarong kag ang malaot nga mga tawo, kay may gintalana siya nga tion sa tagsa ka buluhaton. 18 Ginatestingan sang Dios ang mga tawo agod ipakita sa ila nga pareho lang sila sa sapat. 19 Pareho man lang ang dangatan sang tawo kag sang sapat; pareho sila nga mapatay. Pareho man lang sila nga may ginhawa, gani ang tawo wala sing bintaha sa sapat. Matuod gid man nga ang tanan wala sing pulos. 20 Pareho lang ang padulungan sang tanan nga buhi nga tinuga. Sila tanan halin sa duta, kag sa duta man sila magabalik. 21 Wala sing may nakahibalo kon ang espiritu sang tawo[f] nagasaka paibabaw kag ang espiritu sang sapat[g] nagapanaog sa idalom sang duta.” 22 Gani nareyalisar ko nga ang labing maayo nga himuon sang tawo amo ang pagpangalipay sa iya ginpangabudlayan, kay para gid man ina sa iya. Wala sing may makasugid sa tawo kon ano ang matabo sa tapos siya mapatay.[h]
4 Nakita ko pa gid ang mga pagpamigos diri sa kalibutan. Nakita ko ang mga paghibi sang mga ginapigos, kag wala sing may nagalipay kag nagapalig-on sa ila. Gamhanan ang mga nagapamigos sa ila. 2 Gani nakasiling ako nga mas maayo pa ang mga patay sang sa mga buhi. 3 Pero mas maayo pa gid ang mga wala pa matawo, nga wala makakita sang mga kalautan diri sa kalibutan.
4 Nakita ko man nga ang tawo nagapangabudlay kag nagahimo gid sa iya masarangan kay nahisa siya sa iya isigkatawo. Wala man ini sing pulos; daw pareho lang nga nagalagas ka sa hangin.
5 Ang buang-buang nga tawo nagatinamad, kag tungod sini ginaguba niya ang iya kaugalingon. 6 Mas maayo pa nga diutay lang ang imo pagkaon nga may kalinong ka sang sa madamo ang imo pagkaon nga nagpangabudlay ka gid, nga wala man lang sing pulos. Daw pareho lang nga nagalagas ka sa hangin.
7 May nakita pa ako diri sa kalibutan nga wala sing pulos: 8 May isa ka tawo nga nagaisahanon lang. Wala siya sing anak ukon utod, pero wala sing untat ang iya pagpangabudlay, kag indi siya kontento sa iya manggad. Nagsiling siya sa iya kaugalingon, “Indi na ako makapangalipay sa sobra nga pagpangabudlay. Pero wala man ako sing may bilinan sang akon pinangabudlayan.” Wala ini sing pulos! Masubo ini nga klase sang pagpangabuhi!
9 Mas maayo kon may upod ka sang sa isa ka lang, kay amo ini ang maayo nga mahimo kon may upod ka: 10 kon ara ka sa kalisod, mabuligan ka sang imo upod. Pero makaluluoy ka kon ara ka sa kalisod nga wala sing may magbulig sa imo. 11 Kag kon matugnaw, makahuliray kamo sang imo upod kag makapainit-init. Pero paano ka makapainit-init kon ikaw lang isa? 12 Mahapos ka pierdihon kon ikaw lang isa, pero kon may upod ka mabudlay kamo pierdihon. Pareho bala sang lubid; kon tatlo ini ka doble, mabudlay ini bugtuon.
13 Mas maayo pa ang pamatan-on nga imol nga maalamon sang sa tigulang nga hari nga buang-buang, nga indi gusto laygayan. 14 Kag mahimo nga ang ato nga pamatan-on mangin hari bisan napriso siya, kag ang ato nga hari mangin imol bisan natawo siya sa harianon nga pamilya.[i] 15 Pero nareyalisar ko nga bisan madamo gid nga mga tawo diri sa kalibutan ang magsunod sa sadto nga pamatan-on nga nagbulos sa hari, 16 kag indi maisip ang mga tawo nga iya dumalahan, mahimo nga indi malipay sa iya ang ulihi nga mga henerasyon. Ini wala man sing pulos; daw pareho lang nga nagalagas ka sa hangin.
Indi Ka Magpadasodaso sa Pagpromisa sa Dios
5 Maghalong ka sa imo ginahimo kon magkadto ka sa templo sang Dios. Mas maayo pa nga magpalapit ka didto nga handa nga magtuman sa Dios[j] sang sa maghalad ka pareho sang paghalad sang mga buang-buang nga wala kahibalo nga sala ang ila ginahimo. 2 Indi ka magpadasodaso sa paghambal. Hunahunaa anay sing maayo antes ka magpromisa sa Dios. Dumduma nga ang Dios ara sa langit kag ikaw iya diri lang sa duta, gani indi ka magpataka sing hambal. 3 Subong nga dali ka magdamgo kon magsagi ka palibog, dali ka man makahambal sing kabuangan kon magpataka ka lang sing hambal. 4 Kon magpromisa ka sa Dios, indi pagpadugaya ang pagtuman sini. Tumana gid ang imo ginpromisa sa iya kay wala siya nagakalipay sa mga buang-buang nga wala nagatuman sang ila promisa. 5 Mas maayo pa nga indi ka na lang magpromisa sang sa magpromisa ka nga indi mo man lang pagtumanon. 6 Indi ka magpakasala sa imo paghambal, kag indi ka magsiling sa pari[k] sa templo nga indi mo ini hungod, kay maakig ang Dios kon isiling mo ina kag gub-on niya ang imo ginpangabudlayan. 7 Ang sobra mo nga damgo kag hambal wala gid sing pulos. Gani magtahod ka sa Dios.
Ang Manggad Wala sing Pulos
8 Indi ka matingala kon makita mo sa inyo lugar ang mga imol nga ginapigos, nga wala ginahatagan sang hustisya kag ginabaliwala ang ila kinamatarong. Kay ang opisyal nga nagapigos sa ila protektado sang mas mataas pa nga opisyal, kag ining duha protektado sang mas mataas pa gid nga opisyal. 9 Pero mas labaw nga makabintaha ang hari sa duta sang mga imol sang sa ila tanan nga mga opisyal.[l]
10 Ang bisan sin-o nga nagahigugma sa kuwarta kag sa iban pa nga manggad indi makontento sini. Ini wala man sing pulos. 11 Kon nagadugang ang imo manggad, nagadugang man ang nagaubos sini, kag indi ka makapulos sang imo manggad. 12 Ang trabahador makatulog sing maayo bisan gamay ukon madamo ang iya pagkaon, pero ang manggaranon iya, sa sobra nga manggad, indi makatulog sing maayo.
13 May nakita ako nga indi gid maayo diri sa kalibutan: Ang manggad nga natipon sang tawo makahalit sa iya 14 ukon madula ini sa indi maayo nga negosyo, kag wala na sing may mabilin para sa iya mga kabataan. 15 Natawo kita nga wala sing dala, kag mapatay kita nga wala man sing dala. Wala gid kita sing may madala sa aton nga ginpangabudlayan. 16 Indi gid ini maayo! Mapatay kita nga wala sing dala pareho sang aton pagkatawo. Ti ano ang makuha naton sa aton pagpangabudlay nga wala man lang sing pulos? 17 Ang aton kabuhi puno sang kalisod,[m] pagkatublag, balatian, kag kaakig.
18 Gani nareyalisar ko nga ang labing maayo nga himuon sang tawo sa iya malip-ot nga kabuhi nga ginhatag sang Dios sa iya amo ang pagkaon, pag-inom, kag pagpangalipay sa iya ginpangabudlayan diri sa kalibutan, kay para gid man ina sa iya. 19 Ginhatagan sang Dios ang tawo sang pagkabutang kag sang iban pa nga manggad, kag gintugutan niya siya nga makahimulos sini, agod mabaton niya ang para sa iya kag makapangalipay siya sa iya ginpangabudlayan. Regalo ini sang Dios sa iya. 20 Kag tungod nga ginapasako permi sang Dios ang tawo sa pagkalipay, wala nagakabalaka ang tawo sa kalip-ot sang iya kabuhi.
6 May nakita pa gid ako nga indi maayo diri sa kalibutan nga nagapabug-at sa tawo: 2 May mga tawo nga ginhatagan sang Dios sang tanan nila nga ginahandom: dungog, pagkabutang kag iban pa nga manggad. Pero wala sila pagtuguti sang Dios nga makahimulos sini kundi ang iban nga tawo. Wala ini sing pulos, kag indi gid maayo. 3 Mahimo nga ang isa ka tawo madamo gid sing kabataan kag malawig ang iya pagkabuhi, pero bisan malawig ang iya pagkabuhi, kon wala man lang siya sing kalipay sa maayo nga mga butang nga nabaton niya kag wala siya ginlubong sang napatay siya, mas maayo pa ang bata nga natawo nga patay sang sa iya. 4 Bisan wala sing pulos ang pagkatawo sang bata, kag bisan nagkadto siya sa lugar sang mga patay[n] nga sa diin indi na siya madumduman pa, 5 kag bisan wala siya makakita sang kasanag sang adlaw ukon makahibalo sang kabuhi, may kalinong pa siya sang sa ato nga tawo 6 nga wala sing kalipay sa maayo nga mga butang nga nabaton niya kag bisan magkabuhi pa siya sing puwerte kalawig. Indi bala nga ang tanan pareho lang sing lugar nga padulungan?
7 Ang tawo nagapangabudlay agod may kaunon, pero indi siya gihapon makontento. 8 Gani ano bala ang bintaha sang maalamon nga tawo sa buang-buang nga tawo? Ano bala nga kaayuhan ang makuha sang imol nga tawo kon kahibalo siya mag-atubang sang kabuhi? 9 Wala ini sing pulos; daw pareho lang nga nagalagas ka sa hangin. Gani mas maayo pa nga magkontento ka na lang kon ano ang ara sa imo sang sa magsagad ka handom sang iban pa.
10 Napat-od na sang Dios ang tanan sang una pa, kag nahibaluan na niya kon mangin ano kita. Gani indi kita makalalis sa Dios parte sa aton kapalaran, kay mas makusog siya sang sa aton. 11 Kon nagasagi pa kita kalalis, nagadugang pa gid gani ang aton paghambal sang wala sing pulos, kag wala ini nagahatag sang kaayuhan sa aton. 12 Wala sing may nakahibalo kon ano gid ang maayo para sa tawo sa iya malip-ot kag wala sing pulos nga kabuhi nga umalagi lang pareho sa landong. Wala sing may makasugid sa iya kon ano ang matabo sa kalibutan sa tapos siya mapatay.
Hiligaynon Bible (Ang Pulong Sang Dios) Copyright © 1996, 2006 by Biblica, Inc.® Used by permission. All rights reserved worldwide.