Add parallel Print Page Options

Mga Kawikaan tungkol sa Buhay at Pag-uugali

16 Ang mga balak ng isipan ay sa tao nagmumula,
    ngunit mula kay Yahweh ang sagot ng dila.
Ang akala ng tao ay tama ang kanyang kilos,
    ngunit sa tunay niyang layon, si Yahweh ang nakatatalos.
Ipagkatiwala mo kay Yahweh ang iyong mga gagawin,
    at magtatagumpay ka sa lahat ng iyong mga layunin.
Lahat ng nilalang ni Yahweh ay mayroong kadahilanan,
    at ang masasama, kaparusahan ang kahihinatnan.
Kinamumuhian ni Yahweh ang lahat ng mayayabang,
    at sila'y tiyak na paparusahan.
Katapatan(A) kay Yahweh, bunga ay kapatawaran,
    ang sa kanya'y gumagalang at sumusunod, malayo sa kasamaan.
Kung ang buhay ng tao ay kalugud-lugod kay Yahweh,
    maging ang mga kalaban, sa kanya'y makikipagbati.
Ang(B) maliit na halaga buhat sa mabuting paraan
    ay higit na mabuti sa yamang buhat sa kasamaan.
Ang tao ang nagbabalak,
    ngunit si Yahweh ang nagpapatupad.
10 Ang bibig ng hari ay bukal ng mga pasyang kinasihan,
    hindi siya namamali sa lahat niyang kahatulan.
11 Ang nais ni Yahweh ay tamang timbangan,
    at sa negosyo ay katapatan.
12 Di dapat tulutan ng isang hari ang gawang kasamaan,
    pagkat ang katatagan ng pamamahala ay nasa katarungan.
13 Ang nais pakinggan ng hari ay ang katotohanan,
    at ang nagsasabi nito ay kanyang kinalulugdan.
14 Sinisikap ng matalino na masiyahan ang kanyang hari;
    kapag nagalit ang hari, may buhay na masasawi.
15 Ang kagandahang-loob ng hari ay parang ulap na makapal,
    may dalang ulan, may taglay na buhay.
16 Higit na mainam sa ginto ang magkaroon ng karunungan,
    at higit kaysa pilak ang magtaglay ng pang-unawa.
17 Ang landas ng matuwid ay palayo sa kasamaan;
    ang maingat sa paglakad ay nag-iingat sa kanyang buhay.
18 Ang kapalalua'y humahantong sa pagkawasak,
    at ang mapagmataas na isipan ay ibabagsak.
19 Higit na mabuti ang mapagpakumbaba kahit na mahirap,
    kaysa makihati sa yaman ng mapagmataas.
20 Ang sumusunod sa payo ay mananagana,
    at mapalad ang taong kay Yahweh ay nagtitiwala.
21 Ang matalinong tao ay nakikilala sa kanyang pang-unawa,
    ang matamis niyang pangungusap ay panghikayat sa iba.
22 Ang karunungan ay bukal ng buhay para sa matalino,
    ngunit mahirap maturuan ang mangmang na tao.
23 Iniisip ng matalino ang kanyang sasabihin,
    kaya naman ang kausap ay madali niyang akitin.
24 Kaaya-ayang salita ay parang pulot-pukyutan,
    matamis sa panlasa, pampalusog ng katawan.
25 May(C) daang matuwid sa tingin ng tao,
    ngunit kamatayan ang dulo nito.
26 Dahil sa pagkain ang tao'y nagsisikap;
    upang ang gutom ay bigyan ng lunas.
27 Ang laman ng isip ng tampalasan ay puro kasamaan,
    ang kanyang mga labi ay parang nakakapasong apoy.
28 Ang(D) taong baluktot ang isipan ay naghahasik ng kaguluhan,
    at sinisira naman ng tsismis ang magandang samahan.
29 Tinutukso ng taong liko ang kanyang kapwa,
    at ibinubuyo sa landas na masama.
30 Mag-ingat ka sa taong pangiti-ngiti at kikindat-kindat;
    pagkat tiyak na mayroon siyang masamang binabalak.
31 Ang mga uban ay putong ng karangalan,
    ito ay natamo sa matuwid na pamumuhay.
32 Higit na mabuti ang tiyaga kaysa kapangyarihan,
    at ang pagsupil sa sarili kaysa pagsakop sa mga bayan.
33 Isinasagawa ng tao ang palabunutan,
    ngunit si Yahweh lang ang huling kapasyahan.

16 Ang mga paghahanda ng puso ay ukol sa tao: nguni't ang sagot ng dila ay mula sa Panginoon.

Ang lahat ng mga lakad ng tao ay malinis sa harap ng kaniyang sariling mga mata: nguni't tinitimbang ng Panginoon ang mga diwa.

Iukol mo sa Panginoon ang iyong mga gawa, at ang iyong mga panukala ay matatatag.

Ginawa ng Panginoon ang bawa't bagay na ukol sa kaniyang sariling wakas: Oo, pati ng masama na ukol sa kaarawan ng kasamaan.

Bawa't palalo sa puso ay kasuklamsuklam sa Panginoon: bagaman maghawakan sa kamay ay walang pagsalang parurusahan.

Sa pamamagitan ng kaawaan at katotohanan ay nalilinis ang kasamaan: at sa pamamagitan ng pagkatakot sa Panginoon ay humihiwalay ang mga tao sa kasamaan.

Pagka ang mga lakad ng tao ay nakapagpapalugod sa Panginoon, kaniyang tinitiwasay sa kaniya pati ng kaniyang mga kaaway.

Maigi ang kaunti na may katuwiran kay sa malalaking pakinabang na walang kaganapan.

Ang puso ng tao ay kumakatha ng kaniyang lakad: nguni't ang Panginoon ang nagtutuwid ng kaniyang mga hakbang.

10 Banal na hatol ay nasa mga labi ng hari: at kaniyang bibig ay hindi sasalangsang sa kahatulan.

11 Ang ganap na timbangan at panimbang ay sa Panginoon: lahat ng timbang na supot ay kaniyang gawa.

12 Kasuklamsuklam sa mga hari na gumawa ng kasamaan: sapagka't ang luklukan ay natatatag sa pamamagitan ng katuwiran.

13 Mga matuwid na labi ay kaluguran ng mga hari; at kanilang iniibig ang nagsasalita ng matuwid.

14 Ang poot ng hari ay gaya ng mga sugo ng kamatayan: nguni't papayapain ng pantas.

15 Nasa liwanag ng mukha ng hari ang buhay; at ang kaniyang lingap ay parang alapaap ng huling ulan.

16 Pagkaigi nga na magtamo ng karunungan kay sa ginto! Oo, magtamo ng kaunawaan ay maigi kay sa pumili ng pilak.

17 Ang maluwang na lansangan ng matuwid ay humiwalay sa kasamaan: siyang nagiingat ng kaniyang lakad ay nagiingat ng kaniyang kaluluwa.

18 Ang kapalaluan ay nagpapauna sa kapahamakan, at ang mapagmataas na diwa ay sa pagkabuwal.

19 Maigi ang magkaroon ng mapagpakumbabang loob na kasama ng dukha, kay sa bumahagi ng samsam na kasama ng palalo.

20 Siyang nagiingat sa salita ay makakasumpong ng mabuti: at ang nananalig sa Panginoon ay mapalad.

21 Ang pantas sa puso ay tatawaging mabait: at ang katamisan sa mga labi ay nagdaragdag ng katututuhan.

22 Ang kaunawaan ay bukal ng buhay sa nagtatamo: nguni't ang saway ng mga mangmang ay siyang kanilang kamangmangan.

23 Ang puso ng pantas ay nagtuturo sa kaniyang bibig, at nagdaragdag ng katututuhan sa kaniyang mga labi.

24 Mga maligayang salita ay parang pulot-pukyutan, matamis sa kaluluwa at kagalingan sa mga buto.

25 May daan na tila matuwid sa tao, nguni't ang dulo niyaon ay mga daan ng kamatayan.

26 Ang gana ng pagkain ng manggagawang tao ay nakagagaling sa kaniya; sapagka't kinasasabikan ng kaniyang bibig.

27 Ang walang kabuluhang tao ay kumakatha ng kahirapan: at sa kaniyang mga labi ay may masilakbong apoy.

28 Ang magdarayang tao ay nagkakalat ng pagtatalo: at ang mapaghatid-dumapit ay naghihiwalay ng magkakaibigang matalik.

29 Ang taong marahas ay dumadaya sa kaniyang kapuwa, at pinapatnubayan niya siya sa daang hindi mabuti.

30 Ikinikindat ang kaniyang mga mata, upang kumatha ng mga magdarayang bagay: siyang nangangagat labi ay nagpapangyari sa kasamaan.

31 Ang ulong may uban ay putong ng kaluwalhatian, masusumpungan sa daan ng katuwiran.

32 Siyang makupad sa pagkagalit ay maigi kay sa makapangyarihan; at siyang nagpupuno sa kaniyang diwa ay maigi kay sa sumasakop ng isang bayan.

33 Ginagawa ang pagsasapalaran sa kandungan; nguni't ang buong pasiya niyaon ay sa Panginoon.

16 To humans belong the plans of the heart,
    but from the Lord comes the proper answer of the tongue.(A)

All a person’s ways seem pure to them,(B)
    but motives are weighed(C) by the Lord.(D)

Commit to the Lord whatever you do,
    and he will establish your plans.(E)

The Lord works out everything to its proper end(F)
    even the wicked for a day of disaster.(G)

The Lord detests all the proud of heart.(H)
    Be sure of this: They will not go unpunished.(I)

Through love and faithfulness sin is atoned for;
    through the fear of the Lord(J) evil is avoided.(K)

When the Lord takes pleasure in anyone’s way,
    he causes their enemies to make peace(L) with them.(M)

Better a little with righteousness
    than much gain(N) with injustice.(O)

In their hearts humans plan their course,
    but the Lord establishes their steps.(P)

10 The lips of a king speak as an oracle,
    and his mouth does not betray justice.(Q)

11 Honest scales and balances belong to the Lord;
    all the weights in the bag are of his making.(R)

12 Kings detest wrongdoing,
    for a throne is established through righteousness.(S)

13 Kings take pleasure in honest lips;
    they value the one who speaks what is right.(T)

14 A king’s wrath is a messenger of death,(U)
    but the wise will appease it.(V)

15 When a king’s face brightens, it means life;(W)
    his favor is like a rain cloud in spring.(X)

16 How much better to get wisdom than gold,
    to get insight(Y) rather than silver!(Z)

17 The highway of the upright avoids evil;
    those who guard their ways preserve their lives.(AA)

18 Pride(AB) goes before destruction,
    a haughty spirit(AC) before a fall.(AD)

19 Better to be lowly in spirit along with the oppressed
    than to share plunder with the proud.

20 Whoever gives heed to instruction prospers,[a](AE)
    and blessed is the one who trusts in the Lord.(AF)

21 The wise in heart are called discerning,
    and gracious words promote instruction.[b](AG)

22 Prudence is a fountain of life to the prudent,(AH)
    but folly brings punishment to fools.

23 The hearts of the wise make their mouths prudent,(AI)
    and their lips promote instruction.[c](AJ)

24 Gracious words are a honeycomb,(AK)
    sweet to the soul and healing to the bones.(AL)

25 There is a way that appears to be right,(AM)
    but in the end it leads to death.(AN)

26 The appetite of laborers works for them;
    their hunger drives them on.

27 A scoundrel(AO) plots evil,
    and on their lips it is like a scorching fire.(AP)

28 A perverse person stirs up conflict,(AQ)
    and a gossip separates close friends.(AR)

29 A violent person entices their neighbor
    and leads them down a path that is not good.(AS)

30 Whoever winks(AT) with their eye is plotting perversity;
    whoever purses their lips is bent on evil.

31 Gray hair is a crown of splendor;(AU)
    it is attained in the way of righteousness.

32 Better a patient person than a warrior,
    one with self-control than one who takes a city.

33 The lot is cast(AV) into the lap,
    but its every decision(AW) is from the Lord.(AX)

Footnotes

  1. Proverbs 16:20 Or whoever speaks prudently finds what is good
  2. Proverbs 16:21 Or words make a person persuasive
  3. Proverbs 16:23 Or prudent / and make their lips persuasive