Add parallel Print Page Options

Nagpapunsyon si Haring Belshazar

1-3 Sang si Belshazar ang hari sang Babilonia, naghiwat siya sang dako nga punsyon para sa iya isa ka libo ka dungganon nga mga tawo. Samtang nagaininom sila sang bino, ginpakuha ni Belshazar ang bulawan kag pilak nga mga ilimnan nga nakuha sang iya amay[a] nga si Nebucadnezar sa templo sang Dios sa Jerusalem. Ginpakuha niya ini agod imnan nila sang iya dungganon nga mga bisita, sang iya mga asawa, kag sang iban pa niya nga mga asawa nga suluguon. Gani sang gindala na sa iya ang mga ilimnan, gin-imnan nila ini. Kag samtang nagaininom sila sang bino, ginadayaw nila ang mga dios nga hinimo halin sa bulawan, pilak, saway, salsalon, kahoy, kag bato.

Sa hinali lang, may nakita ang hari nga kamot nga nagasulat sa dingding sang palasyo nga malapit sa suga. Tungod sadto, nagpalangurog kag nagpalanglapsi ang hari sa kahadlok. Gani nagsinggit siya nga tawgon ang maalamon nga mga tawo sang Babilonia: ang mga babaylan, mga manugpakot,[b] kag mga manughimalad.

Pag-abot nila, nagsiling siya sa ila, “Kon sin-o ang makabasa sinang nakasulat sa dingding kag makasaysay sang kahulugan sina, pabayuan ko sang harianon nga bayo kag pakulintasan sang bulawan. Kag mangin ikatatlo siya sa pinakamataas nga opisyal sang akon ginharian.”

Nagpalapit ang mga maalamon sa pagbasa sadtong nakasulat sa dingding. Pero indi nila mabasa ukon masaysay sa hari ang kahulugan sini. Gani hinadlukan na gid si Haring Belshazar kag nagdugang pa gid ang iya pagpalanglapsi. Naglibog man ang ulo sang iya dungganon nga mga tawo.

10 Karon, pagkabati sang rayna[c] sang ila pagginahod, nagpalapit siya sa ila kag nagsiling, “Kabay pa nga magkabuhi ka sing malawig, Mahal nga Hari. Indi ka magkahadlok ukon magkabalaka, 11 kay may isa ka tawo sa imo ginharian nga ang espiritu sang balaan nga mga dios[d] ara sa iya. Sang panahon ni Haring Nebucadnezar nga imo amay, nagpakita ini nga tawo sang iya kaalam nga pareho sa kaalam sang mga dios. Ginhimo siya sang imo amay nga pangulo sang mga madyikero, mga babaylan, mga manugpakot, kag mga manughimalad. 12 Siya si Daniel nga gin-ngalanan sang imo amay nga Belteshazar. May pinasahi siya nga abilidad kag kaalam. Makahibalo siya magsaysay sang kahulugan sang mga damgo, magpakot sang mga paktakon,[e] kag magsolbar sang mabudlay nga mga problema. Gani ipatawag siya kag ipasaysay sa iya kon ano ang kahulugan sinang nasulat sa dingding.”

13 Gani ginpatawag si Daniel. Kag sang nag-abot na siya, nagsiling ang hari sa iya, “Ikaw gali si Daniel nga isa sang mga bihag nga Judio nga gindala diri sang akon amay halin sa Juda? 14 Nakabati ako nga ang espiritu sang mga dios ara sa imo kag may pinasahi ka nga abilidad kag kaalam. 15 Ginpatawag ko na ang mga maalamon, pati ang mga babaylan agod ipabasa kag ipasaysay sa ila ang kahulugan sinang nasulat sa dingding, pero indi sila kahibalo. 16 Pero nabatian ko nga kahibalo ka maghatag sang interpretasyon, kag kahibalo ka man magsolbar sang mabudlay nga mga problema. Karon, kon mabasa mo inang nasulat kag masaysay ang kahulugan sina, pabayuan ko ikaw sang harianon nga bayo kag pakulintasan sang bulawan. Kag himuon ko pa ikaw nga ikatatlo sa pinakamataas nga opisyal sang akon ginharian.”

17 Nagsabat si Daniel, “Sa imo na lang ina nga mga regalo, Mahal nga Hari, ukon ihatag na lang sa iban. Pero basahon ko gihapon para sa imo inang nakasulat sa dingding kag isaysay kon ano ang kahulugan sina.

18 “Mahal nga Hari, ginhimo sang Labing Mataas nga Dios ang imo amay nga si Nebucadnezar nga hari. Nangin gamhanan siya kag ginpadunggan sang mga tawo. 19 Tungod sa gahom nga ginhatag sang Dios sa iya, nahadlok ang mga tawo sa iya sa nagkalain-lain nga nasyon, lahi, kag lingguahe. Mahimo niya nga patyon ang bisan sin-o nga gusto niya nga patyon. Mahimo man niya nga indi pagpatyon ang bisan sin-o nga indi niya gusto nga patyon. Mapataas niya ang posisyon sang tawo nga gusto niya pataason; mapanubo man niya ang posisyon sang tawo nga gusto niya panubuon. 20 Pero tungod kay nagpabugal siya kag nagmatinaastaason, ginpahalin siya sa iya pagkahari 21 kag gintabog palayo sa mga tawo. Kag nangin pareho sang sapat ang iya panghunahuna. Nagpuyo siya upod sa talunon nga mga asno kag naghalab sang hilamon pareho sang baka. Kag nabasa permi ang iya lawas sang tun-og. Amo ato ang iya situasyon hasta nga ginkilala niya nga ang Labing Mataas nga Dios may gahom sa mga ginharian sang mga tawo kag puwede niya sila ipasakop sa kay bisan sin-o nga gusto niya.

22 “Kag ikaw, Haring Belshazar nga iya anak, bisan nahibaluan mo na ini tanan, wala ka gihapon nagpaubos sang imo kaugalingon, 23 kundi ginkabig mo ang imo kaugalingon nga labaw sa Ginoo sang langit. Ginpakuha mo ang mga ilimnan nga halin sa templo sang Dios kag gin-imnan ninyo ini sang imo dungganon nga mga bisita, mga asawa, kag iban pa nga mga asawa nga suluguon. Luwas pa sina, ginsimba mo ang mga dios nga hinimo halin sa pilak, bulawan, saway, salsalon, kahoy, kag bato—mga dios nga indi makakita, indi makabati, kag indi makaintiendi. Pero wala mo gindayaw ang Dios nga nagakapot sang imo kabuhi kag nagabuot sang tanan mo nga ginahimo. 24-25 Gani ginpadala niya ato nga kamot agod magsulat sang sini nga mga pulong:

“Mene, Mene, Tekel, Parsin. 26 Amo ini ang ila kahulugan:

Ang Mene nagakahulugan nga naisip na sang Dios ang nabilin nga inadlaw sang imo paghari, tungod kay tapuson na niya ini.
27 Ang Tekel nagakahulugan nga gintimbang-timbang ka sang Dios, kag nasapwan niya nga nagkulang ka.
28 Ang Parsin[f] nagakahulugan nga mabahin ang imo ginharian kag ihatag sa Media kag Persia.”

29 Pagkatapos hambal sini ni Daniel, nagmando dayon si Belshazar nga pabayuan si Daniel sang harianon nga bayo kag pakulintasan sang bulawan. Ginproklamar dayon si Daniel nga ikatatlo nga pinakamataas nga opisyal sa ginharian sang Babilonia.

30 Sang sadto mismo nga gab-i, ginpatay si Belshazar nga hari sang mga taga-Babilonia.[g] 31 Ang nagbulos sa iya nga hari amo si Darius nga Medianhon, nga nagaedad sadto sing 62 ka tuig.

Footnotes

  1. 5:1-3 amay: siguro ang buot silingon, katigulangan.
  2. 5:7 manugpakot: sa literal, Kaldeanhon.
  3. 5:10 rayna: ukon, rayna nga iloy sang hari.
  4. 5:11 mga dios: Tan-awa ang footnote sa 4:8.
  5. 5:12 paktakon: ukon, papakot. Sa English, riddle.
  6. 5:28 Parsin: sa Aramico nga teksto, Peres. Ang Peres amo ang “singular” sang Parsin.
  7. 5:30 taga-Babilonia: sa literal, Kaldeanhon. Amo ini kon kaisa ang tawag sa mga taga-Babilonia.

Belshazzar’s Feast

Belshazzar the king (A)made a great feast for a thousand of his lords, and drank wine in the presence of the thousand. While he tasted the wine, Belshazzar gave the command to bring the gold and silver vessels (B)which his [a]father Nebuchadnezzar had taken from the temple which had been in Jerusalem, that the king and his lords, his wives, and his concubines might drink from them. Then they brought the gold (C)vessels that had been taken from the temple of the house of God which had been in Jerusalem; and the king and his lords, his wives, and his concubines drank from them. They drank wine, (D)and praised the gods of gold and silver, bronze and iron, wood and stone.

(E)In the same hour the fingers of a man’s hand appeared and wrote opposite the lampstand on the plaster of the wall of the king’s palace; and the king saw the part of the hand that wrote. Then the king’s countenance changed, and his thoughts troubled him, so that the joints of his hips were loosened and his (F)knees knocked against each other. (G)The king cried [b]aloud to bring in (H)the astrologers, the Chaldeans, and the soothsayers. The king spoke, saying to the wise men of Babylon, “Whoever reads this writing, and tells me its interpretation, shall be clothed with purple and have a chain of gold around his neck; (I)and he shall be the third ruler in the kingdom.” Now all the king’s wise men came, (J)but they could not read the writing, or make known to the king its interpretation. Then King Belshazzar was greatly (K)troubled, his countenance was changed, and his lords were [c]astonished.

10 The queen, because of the words of the king and his lords, came to the banquet hall. The queen spoke, saying, “O king, live forever! Do not let your thoughts trouble you, nor let your countenance change. 11 (L)There is a man in your kingdom in whom is the Spirit of the Holy God. And in the days of your [d]father, light and understanding and wisdom, like the wisdom of the gods, were found in him; and King Nebuchadnezzar your [e]father—your father the king—made him chief of the magicians, astrologers, Chaldeans, and soothsayers. 12 Inasmuch as an excellent spirit, knowledge, understanding, interpreting dreams, solving riddles, and [f]explaining enigmas were found in this Daniel, (M)whom the king named Belteshazzar, now let Daniel be called, and he will give the interpretation.”

The Writing on the Wall Explained

13 Then Daniel was brought in before the king. The king spoke, and said to Daniel, “Are you that Daniel [g]who is one of the captives from Judah, whom my [h]father the king brought from Judah? 14 I have heard of you, that (N)the [i]Spirit of God is in you, and that light and understanding and excellent wisdom are found in you. 15 Now (O)the wise men, the astrologers, have been brought in before me, that they should read this writing and make known to me its interpretation, but they could not give the interpretation of the thing. 16 And I have heard of you, that you can give interpretations and [j]explain enigmas. (P)Now if you can read the writing and make known to me its interpretation, you shall be clothed with purple and have a chain of gold around your neck, and shall be the third ruler in the kingdom.”

17 Then Daniel answered, and said before the king, “Let your gifts be for yourself, and give your rewards to another; yet I will read the writing to the king, and make known to him the interpretation. 18 O king, (Q)the Most High God gave Nebuchadnezzar your [k]father a kingdom and majesty, glory and honor. 19 And because of the majesty that He gave him, (R)all peoples, nations, and languages trembled and feared before him. Whomever he wished, he (S)executed; whomever he wished, he kept alive; whomever he wished, he set up; and whomever he wished, he put down. 20 (T)But when his heart was lifted up, and his spirit was hardened in pride, he was deposed from his kingly throne, and they took his glory from him. 21 Then he was (U)driven from the sons of men, his heart was made like the beasts, and his dwelling was with the wild donkeys. They fed him with grass like oxen, and his body was wet with the dew of heaven, (V)till he [l]knew that the Most High God rules in the kingdom of men, and appoints over it whomever He chooses.

22 “But you his son, Belshazzar, (W)have not humbled your heart, although you knew all this. 23 (X)And you have [m]lifted yourself up against the Lord of heaven. They have brought the (Y)vessels of [n]His house before you, and you and your lords, your wives and your concubines, have drunk wine from them. And you have praised the gods of silver and gold, bronze and iron, wood and stone, (Z)which do not see or hear or know; and the God who holds your breath in His hand (AA)and owns all your ways, you have not glorified. 24 Then the [o]fingers of the hand were sent from Him, and this writing was written.

25 “And this is the inscription that was written:

[p]MENE, MENE, [q]TEKEL, [r]UPHARSIN.

26 This is the interpretation of each word. MENE: God has numbered your kingdom, and finished it; 27 TEKEL: (AB)You have been weighed in the balances, and found wanting; 28 PERES: Your kingdom has been divided, and given to the (AC)Medes and (AD)Persians.”[s] 29 Then Belshazzar gave the command, and they clothed Daniel with purple and put a chain of gold around his neck, and made a proclamation concerning him (AE)that he should be the third ruler in the kingdom.

Belshazzar’s Fall

30 (AF)That very night Belshazzar, king of the Chaldeans, was slain. 31 (AG)And Darius the Mede received the kingdom, being about sixty-two years old.

Footnotes

  1. Daniel 5:2 Or ancestor
  2. Daniel 5:7 Lit. with strength
  3. Daniel 5:9 perplexed
  4. Daniel 5:11 Or ancestor
  5. Daniel 5:11 Or ancestor
  6. Daniel 5:12 Lit. untying knots
  7. Daniel 5:13 Lit. who is of the sons of the captivity
  8. Daniel 5:13 Or ancestor
  9. Daniel 5:14 Or spirit of the gods
  10. Daniel 5:16 Lit. untie knots
  11. Daniel 5:18 Or ancestor
  12. Daniel 5:21 Recognized
  13. Daniel 5:23 Exalted
  14. Daniel 5:23 The temple
  15. Daniel 5:24 Lit. palm
  16. Daniel 5:25 Lit. a mina (50 shekels) from the verb “to number”
  17. Daniel 5:25 Lit. a shekel from the verb “to weigh”
  18. Daniel 5:25 Lit. and half-shekels from the verb “to divide”; pl. of Peres, v. 28
  19. Daniel 5:28 Aram. Paras, consonant with Peres