Daniël 1
Het Boek
Daniël wordt adviseur van de koning
1 Drie jaar na de troonsbestijging van koning Jojakim van Juda voerde koning Nebukadnezar van Babel een aanval uit op Jeruzalem en de Here schonk hem de overwinning op Jojakim. 2 Bij zijn terugkeer nam Nebukadnezar uit de tempel van God een deel van de heilige voorwerpen mee. Hij zette deze in de schatkamer van de tempel van zijn eigen god in Babylon. 3,4 Toen liet hij Aspenaz, het hoofd van de hofhouding, bij zich komen en gaf hem de opdracht enkele Israëlieten naar Babel te halen. Zij moesten van koninklijke en voorname afkomst zijn. Aspenaz moest hun les geven in de taal en de wetenschap van de Chaldeeën.
‘Zoek de sterkste, gezondste en mooiste jongens uit,’ zei de koning. ‘Zij moeten een grote belezenheid, een uitgebreide kennis en een scherp verstand bezitten. Kortom, het moeten jongens zijn, geschikt om in het paleis dienst te doen.’ 5 De koning stelde een dieet op van het beste voedsel en de beste wijn uit de koninklijke keuken. Drie jaar lang moesten zij de opleiding volgen en daarna zouden zij bij hem in dienst komen.
6 Onder de uitgekozen jongemannen bevonden zich ook vier jongens uit Juda: Daniël, Hananja, Misaël en Azarja. 7 Aspenaz gaf hun echter Babylonische namen: Daniël werd Beltsazar genoemd, Hananja kreeg de naam Sadrach, Misaël noemde hij Mesach en Azarja werd Abednego.
8 Daniël nam zich voor niets te gebruiken van het eten en de wijn die zij van de koning kregen, want hij wilde zich aan de reinheidsvoorschriften houden. Hij vroeg Aspenaz of hij in plaats daarvan ander voedsel mocht eten. 9 God zorgde ervoor dat deze man aan de wens van Daniël tegemoet kwam. 10 Hij zei echter wel: ‘Ik ben bang dat je mager en bleek zult worden in vergelijking met de andere jongens van jouw leeftijd. En als de koning, die zelf het dieet heeft vastgesteld dat ziet, krijg ik problemen.’
11 Daniël sprak erover met de kamerheer die door Aspenaz was aangesteld om voor hem en Hananja, Misaël en Azarja te zorgen.
12 Daniël stelde hem voor: ‘Neem dan tien dagen met ons de proef, door ons uitsluitend groenten en water te geven. 13 Na deze proefperiode moet u ons uiterlijk vergelijken met dat van de andere jongens die wel van het voedsel van de koninklijke tafel eten. Dan kunt u altijd nog besluiten of u ermee doorgaat of niet.’ 14 De kamerheer ging ermee akkoord het tien dagen te proberen. 15 En jawel, tien dagen later bleken Daniël en zijn drie vrienden er gezonder en beter uit te zien dan de jongemannen die hadden gegeten van het door de koning voorgeschreven voedsel! 16 Voortaan nam de kamerheer dus het voorgeschreven voedsel en de wijn weg en gaf hun uitsluitend groenten.
17 God gaf deze vier jongemannen het vermogen goed te kunnen leren. Al gauw beheersten zij alle literatuur en wetenschappen van hun tijd. Daniël kreeg bovendien de speciale gave dromen en visioenen te verklaren. 18,19 Na de opleidingsperiode van drie jaar bracht Aspenaz de jongemannen naar de koning. Met ieder van hen had koning Nebukadnezar een lang gesprek, maar niemand maakte meer indruk op hem dan Daniël, Hananja, Misaël en Azarja. Daarom nam hij ze als adviseurs in dienst. 20 Bij alle kwesties waarbij het aankwam op wijs inzicht en een goed oordeel, werden zij te hulp geroepen. De koning merkte dat het advies van deze jongemannen tienmaal beter was dan dat van alle geleerden en astrologen in zijn rijk. 21 Daniël bleef adviseur tot het eerste regeringsjaar van koning Kores.
Daniël 1
BasisBijbel
Jeruzalem wordt veroverd door koning Nebukadnezar van Babel
1 Toen Jojakim drie jaar koning van Juda was, kwam koning Nebukadnezar van Babel met zijn leger bij Jeruzalem aan.[a] Hij omsingelde en veroverde de stad. 2 De Heer leverde koning Jojakim aan hem uit. Nebukadnezar nam hem mee naar Babel. Ook nam hij de voorwerpen uit de tempel van God mee naar Babel.[b] Daar borg hij ze op in de schatkamer van de tempel van zijn god.
Daniël en zijn vrienden aan het hof van de koning
3 De koning liet Aspenaz, het hoofd van zijn hofdienaren, bij zich komen. Hij gaf hem het bevel een aantal jongemannen die gevangen uit Israël waren meegenomen, naar het paleis te brengen. Het moesten zonen zijn van belangrijke families en prinsen uit de koninklijke familie. 4 Ze moesten er knap uitzien en helemaal gezond zijn. Ze moesten intelligent zijn en een goede opleiding gehad hebben. Kortom: ze moesten geschikt zijn om voor de koning in het paleis te werken. Daar zouden ze les krijgen in de wetenschap en de taal van de Babyloniërs. 5 De koning bepaalde wat en hoeveel ze elke dag zouden eten. Ze zouden mee-eten van de koninklijke maaltijden, en drinken van de wijn van de koning. Ze moesten drie jaar lang opgeleid worden. Daarna zouden ze bij de koning in dienst komen.
6 Vier van de jongemannen die uitgekozen werden, waren de Judeeërs Daniël, Hananja, Misaël en Azarja. 7 Aspenaz gaf hun andere namen: Daniël noemde hij Beltsazar, Hananja noemde hij Sadrach, Misaël noemde hij Mesach en Azarja noemde hij Abednego. 8 Daniël besloot om niet mee te eten van de maaltijden van de koning of mee te drinken van de wijn van de koning. Want hij wilde niet onrein worden, maar zich houden aan Gods regels voor het eten. Daarom vroeg hij aan Aspenaz toestemming om er niet van mee te hoeven eten. 9 God zorgde ervoor dat de man naar hem wilde luisteren. 10 Maar hij zei tegen Daniël: "Als je niet eet wat de koning bevolen heeft, ben ik bang dat de koning straks zal vinden dat je er minder goed uitziet dan de andere jongemannen die zijn uitgekozen. En daar zal hij míj de schuld van geven."
11 Nu was het zo, dat Aspenaz een hofdienaar had aangewezen om Daniël, Hananja, Misaël en Azarja te bewaken en te verzorgen. Dat was de Melzar.[c] Toen vroeg Daniël aan de Melzar: "Geef ons alstublieft een proeftijd van tien dagen. 12 Tien dagen lang zullen we alleen brood en groenten eten en water drinken. 13 Daarna vergelijkt u ons met de jongens die mee-eten met de maaltijden van de koning. Dan kunt u zien of wij er net zo goed uitzien als zij. Beslis dan wat we voortaan zullen eten." 14 De dienaar deed wat ze vroegen en gaf hun een proeftijd van tien dagen. 15 Na die tien dagen zag hij dat zij er gezonder en steviger uitzagen dan de andere jongemannen, die wel hadden gegeten van de maaltijden van de koning. 16 Voortaan haalde de Melzar het eten en de wijn die de koning hun liet brengen, weg, en gaf hun brood, groenten en water.
17 En God maakte deze vier jongens wijs en verstandig. Alles wat ze moesten leren, begrepen ze goed. Bovendien gaf God aan Daniël wijsheid om dromen uit te leggen.
18 Na de door de koning afgesproken tijd van drie jaar moesten de jongemannen bij de koning komen. Aspenaz bracht hen naar koning Nebukadnezar. 19 De koning sprak met hen, en geen één van de andere jongemannen was te vergelijken met Daniël, Hananja, Misaël en Azarja. Daarom kwamen zij in dienst van de koning. 20 Elke keer als de koning hen om raad vroeg, wisten ze hem wijs en knap te antwoorden. Ze waren tien keer beter dan de geleerden en tovenaars uit zijn hele koninkrijk.
21 Daniël bleef daar aan het hof tot Kores koning werd.[d]
Footnotes
- Daniël 1:1 Dat was in 605 vóór het jaar nul. De verovering van Jeruzalem was in feite maar een klein voorval in een grote oorlog tussen de machtige landen Egypte en Babylonië. Jeruzalem was al veroverd door Egypte en werd daarna veroverd door Babylonië. Het ging als het ware gewoon in andere handen over.
- Daniël 1:2 Lang daarvóór had God al gezegd dat dit zou gebeuren. Lees 2 Koningen 20:16-18.
- Daniël 1:11 Waarschijnlijk is 'melzar' geen naam, maar geeft het woord een bepaalde functie aan.
- Daniël 1:21 Koning Kores was koning van Medië en Perzië. Hij veroverde Babel. In het jaar dat hij in Babel de macht overnam, liet hij de Judeeërs die gevangen in Babel woonden, teruggaan naar hun land (lees Ezra 1:1-4).
Daniel 1
New English Translation
Daniel Finds Favor in Babylon
1 In the third[a] year of the reign of King Jehoiakim of Judah, King Nebuchadnezzar[b] of Babylon advanced against Jerusalem and laid it under siege.[c] 2 Now the Lord[d] delivered[e] King Jehoiakim of Judah into his power,[f] along with some of the vessels[g] of the temple of God.[h] He brought them to the land of Babylonia[i] to the temple of his god[j] and put[k] the vessels in the treasury of his god.
3 The king commanded[l] Ashpenaz,[m] who was in charge of his court officials,[n] to choose[o] some of the Israelites who were of royal and noble descent[p]— 4 young men in whom there was no physical defect and who were handsome,[q] well versed in all kinds of wisdom, well educated[r] and having keen insight,[s] and who were capable[t] of entering the king’s royal service[u]—and to teach them the literature and language[v] of the Babylonians.[w] 5 So the king assigned them a daily ration[x] from his royal delicacies[y] and from the wine he himself drank. They were to be trained[z] for the next three years. At the end of that time they were to enter the king’s service.[aa] 6 As it turned out,[ab] among these young men[ac] were some from Judah:[ad] Daniel, Hananiah, Mishael, and Azariah.[ae] 7 But the overseer of the court officials renamed them. He gave[af] Daniel the name Belteshazzar, Hananiah he named Shadrach, Mishael he named Meshach, and Azariah he named Abednego.[ag]
8 But Daniel made up his mind[ah] that he would not defile[ai] himself with the royal delicacies or the royal wine.[aj] He therefore asked the overseer of the court officials for permission not to defile himself. 9 Then God made the overseer of the court officials sympathetic to Daniel.[ak] 10 But he[al] responded to Daniel, “I fear my master the king. He is the one who has decided[am] your food and drink. What would happen if he saw that you looked malnourished in comparison to the other young men your age?[an] If that happened,[ao] you would endanger my life[ap] with the king!” 11 Daniel then spoke to the warden[aq] whom the overseer of the court officials had appointed over Daniel, Hananiah, Mishael, and Azariah: 12 “Please test your servants for ten days by providing us with some vegetables to eat and water to drink. 13 Then compare our appearance[ar] with that of[as] the young men who are eating the royal delicacies;[at] deal with us[au] in light of what you see.” 14 So the warden[av] agreed to their proposal[aw] and tested them for ten[ax] days.
15 At the end of the ten days their appearance was better and their bodies were healthier[ay] than all the young men who had been eating the royal delicacies. 16 So the warden removed the delicacies and the wine[az] from their diet[ba] and gave them a diet of vegetables instead. 17 Now as for these four young men, God endowed them with knowledge and skill in all sorts of literature and wisdom—and Daniel had insight into all kinds of visions and dreams.
18 When the time appointed by the king arrived,[bb] the overseer of the court officials brought them into Nebuchadnezzar’s presence. 19 When the king spoke with them, he did not find among the entire group[bc] anyone like Daniel, Hananiah, Mishael, or Azariah. So they entered the king’s service.[bd] 20 In every matter of wisdom and[be] insight the king asked them about, he found them to be ten times[bf] better than any of the magicians and astrologers that were in his entire empire. 21 Now Daniel lived on until the first[bg] year of Cyrus the king.
Footnotes
- Daniel 1:1 sn The third year of the reign of Jehoiakim would be ca. 605 b.c. At this time Daniel would have been a teenager. The reference to Jehoiakim’s third year poses a serious crux interpretum, since elsewhere these events are linked to his fourth year (Jer 25:1; cf. 2 Kgs 24:1; 2 Chr 36:5-8). Apparently Daniel is following an accession year chronology, whereby the first partial year of a king’s reign was reckoned as the accession year rather than as the first year of his reign. Jeremiah, on the other hand, is following a nonaccession year chronology, whereby the accession year is reckoned as the first year of the king’s reign. In that case, the conflict is only superficial. Most modern scholars, however, have concluded that Daniel is historically inaccurate here.
- Daniel 1:1 sn King Nebuchadnezzar ruled Babylon from ca. 605-562 b.c.
- Daniel 1:1 sn This attack culminated in the first of three major deportations of Jews to Babylon. The second one occurred in 597 b.c. and included among many other Jewish captives the prophet Ezekiel. The third deportation occurred in 586 b.c., at which time the temple and the city of Jerusalem were thoroughly destroyed.
- Daniel 1:2 tn The Hebrew term translated “Lord” here is אֲדֹנָי (ʾadonay).
- Daniel 1:2 tn Heb “gave.”
- Daniel 1:2 tn Heb “hand,” which is often used idiomatically for one’s power and authority. See BDB 390 s.v. יָד 2.
- Daniel 1:2 tn Or “utensils”; or “articles.”
- Daniel 1:2 tn Heb “house of God.”
- Daniel 1:2 sn The land of Babylonia (Heb “the land of Shinar”) is another name for Sumer and Akkad, where Babylon was located (cf. Gen 10:10; 11:2; 14:1, 9; Josh 7:21; Isa 11:11; Zech 5:11).
- Daniel 1:2 tn Or “gods” (NCV, NRSV, TEV; also later in this verse). The Hebrew term can be used as a numerical plural for many gods or as a plural of majesty for one particular god. Since Nebuchadnezzar was a polytheist, it is not clear if the reference here is to many gods or one particular deity. The plural of majesty, while normally used for Israel’s God, is occasionally used of foreign gods (cf. BDB 43 s.v. אֱלֹהִים 1, 2). See Judg 11:24 (of the Moabite god Chemosh); 1 Sam 5:7 (of the Philistine god Dagon); 1 Kgs 11:33 (of the Canaanite goddess Astarte, the Moabite god Chemosh, and the Ammonite god Milcom); and 2 Kgs 19:37 (of the Assyrian god Nisroch). Since gods normally had their own individual temples, Dan 1:2 probably refers to a particular deity, perhaps Marduk, the supreme god of Babylon, or Marduk’s son Nabu, after whom Nebuchadnezzar was named. The name Nebuchadnezzar means “Nabu has protected the son who will inherit” (HALOT 660 s.v. נְבוּכַדְרֶאצַּר). For a discussion of how temples functioned in Babylonian religion, see H. Ringgren, Religions of the Ancient Near East, 77-81.
- Daniel 1:2 tn Heb “brought.” Though the Hebrew verb “brought” is repeated in this verse, the translation uses “brought…put” for stylistic variation.
- Daniel 1:3 tn Or “gave orders to.” Heb “said to.”
- Daniel 1:3 sn It is possible that the word Ashpenaz is not a proper name at all but a general term for “innkeeper.” See J. J. Collins, Daniel (Hermeneia), 127, n. 9. However, the ancient versions understand the term to be a name, and the present translation (along with most English versions) understands the word in this way.
- Daniel 1:3 sn The word court official (Hebrew saris) need not mean “eunuch” in a technical sense (see Gen 37:36, where the term refers to Potiphar, who had a wife), although in the case of the book of Daniel there was in Jewish literature a common tradition to that effect. On the OT usage of this word see HALOT 769-70 s.v. סָרֹיס.
- Daniel 1:3 tn Heb “bring.”
- Daniel 1:3 tn Heb “and from the seed of royalty and from the nobles.”
- Daniel 1:4 tn Heb “good of appearance.”
- Daniel 1:4 tn Heb “knowers of knowledge.”
- Daniel 1:4 tn Heb “understanders of knowledge.”
- Daniel 1:4 tn Heb “who had strength.”
- Daniel 1:4 tn Heb “to stand in the palace of the king” (cf. vv. 5, 19).
- Daniel 1:4 sn The language of the Chaldeans referred to here is Akkadian, an East Semitic cuneiform language.
- Daniel 1:4 tn Heb “Chaldeans” (so KJV, NAB, NASB, NRSV). This is an ancient name for the Babylonians.
- Daniel 1:5 tn Heb “a thing of a day in its day.”
- Daniel 1:5 tn Heb “from the delicacies of the king.”
- Daniel 1:5 tn Or “educated.” See HALOT 179 s.v. I גדל.
- Daniel 1:5 tn Heb “stand before the king.”
- Daniel 1:6 tn Heb “and it happened that.”
- Daniel 1:6 tn Heb “among them.” The referent (the young men taken captive from Judah) has been specified in the translation for clarity.
- Daniel 1:6 tn Heb “the sons of Judah.”
- Daniel 1:6 sn The names reflect a Jewish heritage. In Hebrew Daniel means “God is my judge”; Hananiah means “the Lord is gracious”; Mishael means “who is what God is?”; and Azariah means “the Lord has helped.”
- Daniel 1:7 tc The LXX and Vulgate lack the verb here.
- Daniel 1:7 sn The meanings of the Babylonian names are more conjectural than is the case with the Hebrew names. The probable etymologies are as follows: Belteshazzar means “protect his life,” although the MT vocalization may suggest “Belti, protect the king” (cf. Dan 4:8); Shadrach perhaps means “command of Aku”; Meshach is of uncertain meaning; and Abednego means “servant of Nego.” Assigning Babylonian names to the Hebrew youths may have been an attempt to erase from their memory their Israelite heritage.
- Daniel 1:8 tn Heb “placed on his heart.”
- Daniel 1:8 tn Or “would not make himself ceremonially unclean”; TEV “become ritually unclean.”sn Various reasons have been suggested as to why such food would defile Daniel. Perhaps it had to do with violations of Mosaic law with regard to unclean foods, or perhaps it was food that had been offered to idols. Daniel’s practice in this regard is strikingly different from that of Esther, who was able successfully to conceal her Jewish identity.
- Daniel 1:8 tn Heb “with the delicacies of the king and with the wine of his drinking.”
- Daniel 1:9 tn Heb “Then God granted Daniel loyal love and compassion before the overseer of the court officials.” The expression “loyal love and compassion” is a hendiadys; the two words combine to express one idea.
- Daniel 1:10 tn Heb “The overseer of the court officials.” The subject has been specified in the translation for the sake of clarity.
- Daniel 1:10 tn Heb “assigned” (see v. 5).
- Daniel 1:10 tn Heb “Why should he see your faces thin from the young men who are according to your age?” The term translated “thin” occurs only here and in Gen 40:6, where it appears to refer to a dejected facial expression. The word is related to an Arabic root meaning “be weak.” See HALOT 277 s.v. II זעף.
- Daniel 1:10 tn The words “if that happened” are not in the Hebrew text but have been added in the translation for clarity.
- Daniel 1:10 tn Heb “my head.” Presumably this is an implicit reference to capital punishment (cf. NCV, TEV, CEV, NLT), although this is not entirely clear.
- Daniel 1:11 sn Having failed to convince the overseer, Daniel sought the favor of the warden whom the overseer had appointed to care for the young men.
- Daniel 1:13 tn Heb “let our appearance be seen before you.”
- Daniel 1:13 tn Heb “the appearance of.”
- Daniel 1:13 tn Heb “delicacies of the king,” as also in v. 15.
- Daniel 1:13 tn Heb “your servants.”
- Daniel 1:14 tn Heb “he”; the referent (the warden mentioned in v. 11) has been specified in the translation for clarity.
- Daniel 1:14 tn Heb “listened to them with regard to this matter.”
- Daniel 1:14 sn The number ten is sometimes used in the OT as an ideal number of completeness (cf. v. 20; Zech 8:23; Rev 2:10).
- Daniel 1:15 tn Heb “fat of flesh”; KJV, ASV “fatter in flesh”; NASB, NRSV “fatter” (although this is no longer a sign of health in Western culture).
- Daniel 1:16 tn Heb “the wine of their drinking.”
- Daniel 1:16 tn The words “from their diet” are not in the Hebrew text but have been added in the translation for clarity.
- Daniel 1:18 tn Heb “at the end of the days that the king said to bring them.”
- Daniel 1:19 tn Heb “from all of them.”
- Daniel 1:19 tn Heb “stood before the king.”
- Daniel 1:20 tc The MT lacks the conjunction, reading the first word in the phrase as a construct (“wisdom of insight”). While this reading is not impossible, it seems better to follow Theodotion, the Syriac, the Vulgate, and the Sahidic Coptic, all of which have the conjunction.
- Daniel 1:20 tn Heb “hands.”
- Daniel 1:21 sn The Persian king Cyrus’ first year in control of Babylon was 539 b.c. Daniel actually lived beyond the first year of Cyrus, as is clear from 10:1. The purpose of the statement in 1:21 is merely to say that Daniel’s life spanned the entire period of the neo-Babylonian empire. His life span also included the early years of the Persian control of Babylon. However, by that time his age was quite advanced; he probably died sometime in the 530’s b.c.
Daniel 1
King James Version
1 In the third year of the reign of Jehoiakim king of Judah came Nebuchadnezzar king of Babylon unto Jerusalem, and besieged it.
2 And the Lord gave Jehoiakim king of Judah into his hand, with part of the vessels of the house of God: which he carried into the land of Shinar to the house of his god; and he brought the vessels into the treasure house of his god.
3 And the king spake unto Ashpenaz the master of his eunuchs, that he should bring certain of the children of Israel, and of the king's seed, and of the princes;
4 Children in whom was no blemish, but well favoured, and skilful in all wisdom, and cunning in knowledge, and understanding science, and such as had ability in them to stand in the king's palace, and whom they might teach the learning and the tongue of the Chaldeans.
5 And the king appointed them a daily provision of the king's meat, and of the wine which he drank: so nourishing them three years, that at the end thereof they might stand before the king.
6 Now among these were of the children of Judah, Daniel, Hananiah, Mishael, and Azariah:
7 Unto whom the prince of the eunuchs gave names: for he gave unto Daniel the name of Belteshazzar; and to Hananiah, of Shadrach; and to Mishael, of Meshach; and to Azariah, of Abednego.
8 But Daniel purposed in his heart that he would not defile himself with the portion of the king's meat, nor with the wine which he drank: therefore he requested of the prince of the eunuchs that he might not defile himself.
9 Now God had brought Daniel into favour and tender love with the prince of the eunuchs.
10 And the prince of the eunuchs said unto Daniel, I fear my lord the king, who hath appointed your meat and your drink: for why should he see your faces worse liking than the children which are of your sort? then shall ye make me endanger my head to the king.
11 Then said Daniel to Melzar, whom the prince of the eunuchs had set over Daniel, Hananiah, Mishael, and Azariah,
12 Prove thy servants, I beseech thee, ten days; and let them give us pulse to eat, and water to drink.
13 Then let our countenances be looked upon before thee, and the countenance of the children that eat of the portion of the king's meat: and as thou seest, deal with thy servants.
14 So he consented to them in this matter, and proved them ten days.
15 And at the end of ten days their countenances appeared fairer and fatter in flesh than all the children which did eat the portion of the king's meat.
16 Thus Melzar took away the portion of their meat, and the wine that they should drink; and gave them pulse.
17 As for these four children, God gave them knowledge and skill in all learning and wisdom: and Daniel had understanding in all visions and dreams.
18 Now at the end of the days that the king had said he should bring them in, then the prince of the eunuchs brought them in before Nebuchadnezzar.
19 And the king communed with them; and among them all was found none like Daniel, Hananiah, Mishael, and Azariah: therefore stood they before the king.
20 And in all matters of wisdom and understanding, that the king enquired of them, he found them ten times better than all the magicians and astrologers that were in all his realm.
21 And Daniel continued even unto the first year of king Cyrus.
Het Boek Copyright © 1979, 1988, 2007 by Biblica, Inc.®
Used by permission. All rights reserved worldwide.
© stichting BasisBijbel 2013 Gecorrigeerde tekst © 2015 Alle rechten voorbehouden Uitgegeven bij de ZakBijbelBond: 2016
NET Bible® copyright ©1996-2017 by Biblical Studies Press, L.L.C. http://netbible.com All rights reserved.